San Pedro mendiko proiektu arkeologikoa bueltan da 2017ko maiatza honetan! Lanez betetako egunak dira hauek: maiatzaren 15etik indusketekin ari gara Amurrio, Lezama, Aloria eta Urduña arteko txoko estrategiko honetan. Laburpen gisa… memoriaz, historiaz eta istorioez gozatzeko jardunaldi berezi batera gonbidatzen zaituztegu: maiatzak 27, larunbata, Ate Irekien Eguna San Pedro mendian! Irakurtzen jarraitu
Legenda:
-Exhumatutako fosak (2000-2015). O
-Oraindik exhumatu gabeko fosak (2000-2015). O
-Bilboko Burdin Hesia / Cinturón de Hierro de Bilbao (1936-1937) —
-Fronte errepublikarra (1936-1937). — -Fronte frankista (1936-1937). —
Iturri nagusiak:
Aranzadi Zientzien Elkartea – Sociedad de Ciencias Aranzadi
Eusko Jaurlaritza – Gobierno Vasco
Nafarroako Gobernua – Gobierno de Navarra.
Legenda
-E (Egonkorra / Estable). IIII -L (Iraupen Luzea / Larga Duración). IIII
-I (Noiz behinkakoa / Intermitente). IIII -B (Berantiarra / Tardío). IIII
-A (Atzerritarrak Bigarren Mundu Gerran / Extranjerxs Segunda Guerra Mundial). IIII
-H (Presoen Ospitaleak / Hospitales Penitenciarios). IIII
-F (Emakumeen Espetxeak / Prisiones de Mujeres). IIII
-M (Meatzari Batailoiak / Batallones Mineros). IIII
-O (Beste batzuk / Otros). IIII
Iturri nagusiak:
– Ascensión Badiola Ariztimuño (2015): La represión franquista en el País Vasco. Cárceles, campos de concentración y batallones de trabajadores en el comienzo de la posguerra. UNED. [Doktore-tesia].
– Carlos Hernández de Miguel (2019): Los campos de concentración de Franco. Sometimiento, torturas y muerte tras las alambradas. Penguin Random House, Bartzelona.
Soldadu frankistak Bilbo itsasadarra zeharkatzen ontziz egindako zubi batetik, 1937ko ekaina
2017ko ekainaren 19an, gaur duela 80 urte Bilbo frankistek konkistatu zutenetik. Pasarte historiko hau euskal frontearen azken kapitulu gisa ulertzen ohi da: Euzko Jaurlaritzak bere hiriburua galdu zuen, milaka errefuxiatuk erbesterako bidea hartu behar izan zuten eta Euzko Gudarostearen errendizioa laster emango zen. 2016tik dozenaka urteurren ospatu izan ditugu, baina “azken episodio” honen gogorapenarekin, dena amaitzen al da? “Urteurrenitis” delakoaren mugara iritsi ote gara? Ez al dago beste zeozer egiteke? Irakurtzen jarraitu
UPV-EHUko ikasleak Gerra Zibileko materialekin laborategian.
Fermin Muguruzaren “Balazalak” (2008) abestiak dio: “Euria ari du… Balazalak, mara-mara… It is raining, bullet shells…”. Eta hori da hain zuzen ere San Pedro mendiko indusketa arkeologiko hauetan topatzen dugun errealitatea: balazalen uholdea. Irakurtzen jarraitu
San Pedroko lubaki baten barneko ikuspegia (iturria: Josu S.)
Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU-UPV) leloa honakoa da: “eman ta zabal zazu”. Baina, Gatazkaren Arkeologia praktikatzen dugunean, “egurra eman ta zabal zazu” leloa aproposagoa dela pentsa daiteke. Gaur, gerra modernoaren “geopolitika bertikala” dugu hizpide. Irakurtzen jarraitu
La Avanzadilla posizioko zenbait objektu (iturria: Laia G. Vila)
La Avanzadilla kokagunean industen ari gara une honetan, San Pedro mendian. Lehenengo bost egun hauetan erregistratutako objektuek jada hemen gertatutakoaren berri ematen digute, edo, behintzat, lehen hipotesiak egiteko material nahikoa dugula dirudi. Indarkeria eta egunerokotasuna eskutik lotuta gerraren eszenatoki honetan… Irakurtzen jarraitu
1. eguna (iturria: San Pedro 1936-1937)
Lanean ari gara San Pedro mendiko posizioetan! Astelehenean hasi eta aurrera goaz “La Avanzadilla” izeneko kokagune estrategikoaren indusketarekin. Momentuz gauza gutxi ditugu ikusgai, baina eguneroko lanekin, ezkuturik zegoena publiko egiten saiatzen gara. Irakurtzen jarraitu
Posizioak hartzen, San Pedro mendian (iturria: San Pedro 1936-1937).
Une honetan, oraindik indusketarik ez, baina jada lehenengo lanekin hasi gara: erregistro arkeologikoa egin ahal izateko, oinarri topografikoak ezartzen ari gara. GPS azpi-zentimetrikoa, argazki-kamera eta iltzeak bidelagun, jada “etxe” berrian gure markak uzten hasi gara. Irakurtzen jarraitu
Inauteriak? Ez, Untzagako karlistak, 1936an (iturria: José Heredia, AMVG).
“Jaungoikoa, Aberria, eta Erregea”. Gaurkoan, erreketeak/karlistak: atzoko eta gaurko bidaia politiko-militar zoroak, Tradizioaren izenean. Irakurtzen jarraitu
San Pedro 1936-1937 